ΗΛΙΟΠΕΤΡΑ

Ο Οκτάβιο Λοσάνο Πας (Οctavio Lozano Paz, Πόλη του Μεξικού, 31 Μαρτίου 1914 - Πόλη του Μεξικού, 19 Απριλίου 1998), υπήρξε ποιητής, συγγραφέας και διπλωμάτης, κάτοχος Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας (1990). Θεωρείται από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ου αιώνα και τους μεγαλύτερους ισπανόφωνους ποιητές όλων των εποχών. Υπήρξε πολύ παραγωγικός συγγραφέας τού οποίου η δουλειά εκτείνεται σε πολλές γενιές και τα έργα του περιλαμβάνουν ποιητικά θέματα, δοκίμια και μεταφράσεις. Ο Οκτάβιο Πας γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού στις 31 Μαρτίου 1914, ενώ η Μεξικανική Επανάσταση βρισκόταν στο αποκορύφωμά της. Είδε το πρώτο φως στο Μισκοάκ, ένα χωριό πολύ κοντά στην Πόλη του Μεξικού (σήμερα τμήμα της) και μεγάλωσε υπό τις φροντίδες της μητέρας του Χοσεφίνα Λοσάνο. Η μητέρα του, καίτοι θρησκευόμενη, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων και της ευρύτερης κοινωνικής ανέχειας εκδιδόταν στις διάφορες γωνιές της πόλης για εξευτελιστικά ποσά. Ο Οκτάβιο είχε επίσης τις φροντίδες της θείας του Αμάλια Λοσάνο και του παππού του από την πλευρά του πατέρα του, Ιρενέο Πας (Ireneo Paz), βετεράνου στρατιώτη των δυνάμεων του Πορφίριο Ντίας (Porfirio Dίaz), ανθρώπου διανοούμενου, φιλελεύθερου πνεύματος και μυθιστοριογράφου. Ο πατέρας του συγγραφέα, Οκτάβιο Σολόρσανο Πας, εργαζόταν ως δικηγόρος και σύμβουλος του Εμιλιάνο Ζαπάτα και έλειπε για μεγάλες χρονικές περιόδους από την οικογενειακή εστία. Ο Οκτάβιο σπούδασε στο Κολέχιο Ουίλιαμς (Colegio Williams) στην Πόλη του Μεξικού. Μετά τη δολοφονία του Εμιλιάνο Ζαπάτα η οικογένεια του Πας υποχρεώθηκε σε εξορία εξαιτίας της πρότερης υποστήριξής της στο ζαπατιστικό κίνημα. Μετανάστευσαν στις Η.Π.Α. για να εκτίσουν την εξορία τους. Ο Οκτάβιο μυήθηκε νωρίς στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας λόγω της επίδρασης του παππού του και της βιβλιοθήκης που αυτός διατηρούσε, γεμάτης με κλασικά βιβλία της ευρωπαϊκής και μεξικανικής λογοτεχνίας. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '20 ανακάλυψε τους ευρωπαίους ποιητές Χεράρδο Ντιέγο, Χουάν Ραμόν Χιμένεθ και Αντόνιο Ματσάδο, ισπανικής καταγωγής, οι οποίοι ήσκησαν μεγάλη επίδραση στα αρχικά γραπτά του. Ως έφηβος το 1931, υπό την επίδραση του Ν.Χ. Λώρενς εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα, όπως το Καμπεγιέρα (Cabellera-H Kόμη-στεφάνι). Δυο χρόνια αργότερα, στην ηλικία των 19, εξέδωσε το Λούνα Σιλβέστρε (Luna Silvestre-Ασημένιο Φεγγάρι), συλλογή ποιημάτων. Το 1932, με κάποιους φίλους, ίδρυσε την πρώτη φιλολογική επιθεώρηση, τη Μπαραντάλ (Barandal-Η Κουπαστή). Μέχρι το 1939, ο Πας θεωρούσε τον εαυτό του πρώτα και κύρια ποιητή. Το 1935, ο Πας εγκατέλειψε τις νομικές του σπουδές και πήγε στην επαρχία Γιουκατάν για να εργαστεί στην πόλη Μέριδα σε σχολείο με παιδιά χωρικών και εργατών. Εκεί άρχισε να εργάζεται στο πρώτο από τα μακροσκελή φιλόδοξα ποιήματά του, το Entre la piedra y la flor (Between the stone and the flower), επηρεασμένος από τον Τ.Σ. Έλιοτ, το οποίο περιγράφει την κατάσταση των μεξικανών χωρικών υπό την εξουσία των άπληστων τσιφλικάδων της εποχής. Το 1937, ο Πας έτυχε πρόσκλησης στο δεύτερο Διεθνές Κογκρέσο Συγγραφέων για την Προάσπιση του Πολιτισμού που έλαβε χώρα στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, όπου και εξέφρασε την αλληλεγγύη του στο Δημοκρατικό στρατόπεδο και τάχθηκε ενάντια στο φασισμό. Με την επιστροφή του στο Μεξικό, ο Πας υπήρξε συνιδρυτής του φιλολογικού περιοδικού Taller (Εργαστήρι) στο οποίο και έγραφε μέχρι το 1941. Το 1938 παντρεύτηκε την Ελένα Γκάρρο (Elena Garro), θεωρούμενη σήμερα από τις καλύτερες μεξικάνες συγγραφείς με την οποία απέκτησαν μία κόρη, την Ελένα. Χώρισαν το 1959. Το 1943 ο Πας ξεκίνησε να σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ (University of California, Berkeley) στην Καλιφόρνια και δύο χρόνια αργότερα μπήκε στο Μεξικανικό Διπλωματικό Σώμα, τοποθετούμενος αρχικά για μικρό χρονικό διάστημα στη Νέα Υόρκη.
Δες όλα τα βιβλία του