Ο ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ

Ανάτυπο από το φιλολογικό περιοδικό Παρνασσός 59 (2023) [Παρνασσός, Ηρόδοτος, Αθήνα, 2023, σελ.197-247]. Η παρούσα μελέτη, στην οποία συζητείται η χρήση του εν γένει παπαρρηγοπούλειου έργου από παλαιότερους και νεότερους μελετητές, βυζαντινολόγους και άλλους, παρέχει μια αναλυτική επισκόπηση της σημασίας και της αποδοχής του μεγάλου συνθετικού έργου του Κ. Παπαρρηγόπουλου για την ένταξη της μεσαιωνικής περιόδου του Ελληνισμού (= Βυζαντίου) στο τρίπτυχο της εν γένει ιστορικής του παρουσίας (Αρχαιότητα-Μεσαίωνας-Νεότεροι Χρόνοι), με ιδιαίτερη αναφορά στα πρωτότυπα συμπεράσματά του, που συνδέονται με καίριες τομές της βυζαντινής ιστορίας, όπως: η χαρτογραφική τοποθέτηση εκ μέρους του της Κωνσταντινούπολης- «Νέας Ρώμης» στο επίκεντρο του κόσμου της ύστερης Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα (σε ίση απόσταση από το Γιβραλτάρ στα άκρα δυτικά μέχρι το απώτατο ανατολικό τμήμα του Περσικού Κόλπου), η κριτική του στην θεωρία περί «εκσλαβισμού» του ελλαδικού χώρου κατά την ύστερη πρώιμη και το πρώτο μέρος της μεσοβυζαντινής εποχής, η ρηξικέλευθη ερμηνεία του για την πολιτική των Ισαύρων/Σύρων αυτοκρατόρων και της Εικονομαχίας, η ανάλυση εκ μέρους του των εμπορικών σχέσεων του Βυζαντίου με την Ρωσσία του Κιέβου, καθώς και της κοινωνικής πολιτικής των Μακεδόνων αυτοκρατόρων, αλλά και της επιφυλακτικότητας του πολέμαρχου αυτοκράτορα Νικηφόρου Β' Φωκά απέναντι στην Καθολική Δύση.