ΔΕΛΦΟΙ

Για να θεωρηθεί ένας τόπος ιερός, να καθαγιασθεί έπρεπε κάποια "σημεία", συνήθως απροσδόκητα φυσικά φαινόμενα (σεισμοί, βροχές, αστραπές, καταιγίδες κ. τ. ο.) να έχουν φανερώσει την παρουσία του θείου, που ο πρωτόγονος άνθρωπος αισθανόταν σαν γεμάτη μυστήριο δύναμη, πάντοτε εχθρική απέναντί του και πότε-πότε, ανάλογα με την αγριότητα του γύρω του φυσικού κόσμου, τρομακτικά απειλητική για την ύπαρξή του. Τα στοιχεία αυτά -ο τόπος, τα "σημεία", οι πρωτογενείς τρόμοι- ήταν η αφετηρία της ζωής του ιερού και του μαντείου των Δελφών. Πιο σωστά: τα στοιχεία αυτά ήταν οι ρίζες του βαθύτατου θρησκευτικού πνεύματος, που άνθησε στο μεγάλο τούτο αρχαίο ιερό. Κατά τη μακραίωνη πορεία του διαφοροποιήθηκαν βέβαια οι εξωτερικοί τύποι· τα φυσικά "σημεία" έγιναν προσωπικοί, φιλάνθρωποι θεοί, ο γύρω φυσικός κόσμος ημέρεψε και οι άνθρωποι γαλήνεψαν. Παρ' όλες όμως τις αλλαγές αυτές το ιερό δεν λησμόνησε τις ρίζες του ούτε και η γεννήτρια συγκίνηση αλλοτριώθηκε, αφού ουσιαστικά τουλάχιστον δεν άλλαξε η μορφή του τόπου. Μεταφέροντας στην "Ιστορία" τη μεταβολή αυτή, μπορούμε να την τοποθετήσουμε στον 8ο π.Χ. αιώνα, όταν ύστερα από την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού (γύρω στα 1200 π.Χ.) σιγά-σιγά διαμορφώθηκε η θρησκεία των θεών του Ολύμπου και ο πιο φωτεινός ανάμεσά τους, ο θεός μάντης Απόλλων, έγινε κύριος του μαντείου. Για τη δράση του ιερού στους χρόνους αυτούς, τους ιστορικούς, μας πληροφορούν με αρκετή σαφήνεια οι αρχαίοι συγγραφείς και ιδιαίτερα οι ποιητές. Για τους προαπολλώνιους μερικές σημαντικές πληροφορίες, καλυμμένες βέβαια, δίνουν οι σχετικοί μύθοι και οι τοπικές παραδόσεις που επιβεβαιώνουν οι ανασκαφικές έρευνες.