ΚΩΛΟΔΟΥΛΕΙΑ

Κωλοδουλειά ή εισαγωγή στη σύγχρονη κανονικότητα της δυστοπίας. Επιγραμματικά, σύντομα και εστιασμένα: αυτός θα ήταν ένας καλός τρόπος να εισέλθει κάποιος στο τοπίο που περιγράφει το έργο του Γιάννη Μαυριτσάκη. Ένα έργο για την κανονικότητα και τη δυστοπία, ένα έργο για το έργο της κανονικότητας και για το έργο της δυστοπίας, με εστίαση στη δουλειά της βιομηχανοποιημένης εστίασης. Το ταχυφαγείο γίνεται το δυστοπικό σκηνικό εκεί που θα περίμενε κανείς μιαν ετεροτοπία της γευστικής διασκέδασης. Η διεύθυνση της συνηθισμένης δραματουργικής κίνησης, από τη δυστοπία μιας κοινωνικής κατάστασης προς την ετεροτοπία (με μια αφελή σχηματικότητα: από την απελπισία στη χαραυγή μιας ελπίδας) αντιστρέφεται εδώ για να αποκλειστεί κάθε διέξοδος ή μάλλον για να μείνει ως μόνη ελεύθερη διέξοδος το γήρας, η σταδιακή, επώδυνη, αμείλικτη έξοδος από τη ζωή. Οι δυστοπίες φαινομενικά έχουν παρέλθει μαζί με τις ασφυκτικές κανονικότητές τους. Μια φυλακή, ένα άσυλο φρενοβλαβών ή ανιάτων, ένας στρατώνας μοιάζουν να ανήκουν σε μιαν άλλη γενεαλογία, φέροντας μαζί τους δομικά στοιχεία μιας κανονικότητας που πλέον δεν υφίσταται. Στο "Επιτήρηση και τιμωρία" ο Foucault μάς έδειξε ότι κάθε πειθαρχική επιβολή προϋποθέτει μια μικροφυσική της εξουσίας, η οποία ριζώνει πρώτα στα σχολεία, στους στρατώνες και στα εργοστάσια και μετά κλιμακώνεται στις φυλακές και λειτουργεί συμπληρωματικά στη γενική ισχύ του ποινικού νόμου. Εάν οι δυστοπίες είχαν όντως παρέλθει, τότε η μικροφυσική της εξουσίας, η βιοηθική της καθημερινής ζωής, θα έπρεπε να είχε μετουσιωθεί σε ένα πεδίο ελεύθερων συναλλαγών και γοητευτικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Το ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει μπορεί να φανεί εύκολα σε έναν τόπο εκ πρώτης όψεως ευφορικό και γοητευτικό, ελεύθερο από τις κανονικότητες του δεσμευτικού βίου, όπως είναι το ταχυφαγείο, αυτή η καθαρή και λαμπερή βιτρίνα της απαλής και ανέφελης μετανεωτερικότητας. Εδώ, σε χαμηλές τιμές, σε πολύχρωμους συνδυασμούς και σε πολιτισμικά συμπιλήματα, συνωστίζονται όλες οι προκλητικ